روزنامه پولیتیکا در شماره روز جمعه 16 دیماه 1401 برابر  6 ژانویه 2023 مقاله ای با عنوان "تهران بدون آتش" به قلم ایشا جورکوویچ iša Đurković، مشاور علمی موسسه مطالعات اروپایی صربستان منتشر کرد که از تجربه سفر خود به ایران پس از وقایع و اغتشاشات اخیر نوشته است. وی در این مقاله نوشته است :

در تهران، تعداد فزاینده‌ای از کافه‌های تازه افتتاح شده، جوانان به جای چای قهوه می‌نوشند، صدای موسیقی‌ غربی از بلندگوها می‌آید. گرچه در رادیو شنیده نمی‌شود.

پس از گذشت دو سال از تجربه تلخ ترک تهران در زمان شروع کرونا، دوباره فرصت یافتم تا به ایران سفر کنم. من و همکارم ولادیمیر تراپارا در یک کنفرانس بین المللی بزرگ که توسط موسسه پیشرو روابط بین الملل IPSA تحت نظارت وزارت امور خارجه این کشور برگزار شد، شرکت کردیم.

امکان سفر من به ایران در این لحظه، علاقه زیادی را در بین همکاران محلی و غربی برانگیخته است. یعنی اگر رسانه های غربی و به ویژه سرویس های مختلف خارجی را به زبان فارسی دنبال کنید، این تصور برایتان ایجاد می شود که همه چیز در آنجا آتش گرفته است، صدها هزار نفر در تظاهرات هستند و کشور با بی ثباتی بزرگی مواجه است. بنابراین، این فرصت فوق‌العاده‌ای بود تا ببینیم واقعاً چه اتفاقی می‌افتد و ارزیابی‌هایی از تحولات اوضاع در سیاست داخلی و خارجی را از زبان شایسته‌ترین همکاران ایرانی بشنویم.

مهندسی سال نو

همانطور که می‌دانید، ایران پس از ۳۱ شهریور، زمانی که دختر جوانی به نام مهسا امینی در بازداشت پلیس اخلاق ایران جان باخت، موجی از اعتراضاتی را تجربه کرد که زنان به ویژه جوان ترها و دانشجویان و سایر بخش های شهرنشین نقش پررنگ تری داشتند. رسانه های غربی همه اینها را با شعارهایی در باره یک اعتراض خودجوش، برای رهایی و آزادی زنانی که گویا در موقعیتی برده وار و تحقیرآمیز در ایران زندگی می کنند، پوشش دادند. این نسخه از کارتون ها البته جنبه دیگری هم دارد که متاسفانه در رسانه های صربستان نمی توانید آن را بشنوید.

تاریخ این رویدادها از ماه ژوئیه زمانی آغاز می شود که رسانه ها اعلام کردند سرویس های ایرانی حملات هکری به فضای سایبری آلبانی انجام داده اند. این اتفاق بار دیگر در شهریورماه رخ داد که منجر به اخراج دیپلمات های ایرانی و قطع روابط دیپلماتیک دو کشور شد. آلبانی کجاست؟ خب، این دوست و شریک بالکان باز ما در دنیای اطلاعات جایگاه بسیار جالب و مشخصی دارد. آلبانی جدا از اینکه از سال 2016 مرکز شبکه گولنیست ها (طرفداران فتح ا... گولن) در بالکان است، یکی از دو مرکز مهم فعالیت اپوزیسیون ایران نیز به شمار می رود. در آخرین سفرم به تهران، همکاران موسسه استراتژی عکس‌هایی از کارخانه‌های ترول‌سازی ( اوباش گری اینترنتی) واقع در این کشور را به من نشان دادند، جایی که صدها ایرانی در آشیانه‌ها نشسته‌اند و جنگ‌های سایبری راه‌اندازی می‌کنند، نظر می‌نویسند و ربات‌هایی می سازند که بر خلاف نظم کنونی تهران عمل کنند. همه چیز البته با حمایت میزبان و با هماهنگی سیستم‌های اطلاعاتی غربی اتفاق می‌افتد و این پول توسط کشور خاورمیانه‌ای حامی وهابیت در سراسر جهان تامین می‌شود که اغلب این امور را تامین می‌کند.

بنابراین، اعتراضات ادعایی خودجوش که پس از 22 سپتامبر آغاز شد، ماه ها قبل با هماهنگی سیستم های اطلاعاتی غرب آماده شده بود. ما اعتراضات سال 2009 را به یاد می آوریم و در چندین نوبت دیگر همین بازیگران سعی در تضعیف یا سرنگونی رژیم در ایران داشتند. به یاد داشته باشیم که قبلا، شواهدی فاش شد مبنی بر اینکه MI6 و سیا کودتای سال 1953 را سازماندهی کردند که حکومت دموکراتیک محمد مصدق را سرنگون کرد، بنابراین اتهامات همین بازیگران، امروز منطق و مشروعیت کامل دارد. آمریکایی‌ها از سال 1979 سفارتی در آنجا نداشتند و سفارت سابق که گروگان‌ها در آن نگهداری می‌شدند، اکنون موزه‌ای است که می‌توان با هر چیزی که در آنجا یافت می‌شود، از جمله اتاق‌های بازجویی یا بخش ویژه‌ای برای رمزگذاری و عملیات مشابه، از آن بازدید کرد. این موسسه امروزه تحت نام موزه لانه جاسوسی آمریکا وجود دارد.

اما انگلیسی ها هنوز در تهران سفارت دارند و مقامات ایرانی باز هم آنها را به براندازی متهم کردند. بی نهایت جالب است که مرحوم مهسا امینی اهل کردستان ایران بود که در ماه های اخیر نیز مورد توجه جدی بین المللی قرار گرفته است. این بخش از کردستان تنها منطقه ای بود که در دهه های گذشته آرام بود و شورش و ناآرامی جدی در آن رخ نداد. در بخش‌های عراق و سوریه، دولت‌های خودمختار مجازی در داخل دولت ایجاد شد و در بخش ترکیه، درگیری‌های مداوم بین دولت مرکزی آنکارا و بخش‌هایی از پ‌ک‌ک که ترکیه آن را به عنوان یک سازمان تروریستی می داند، وجود دارد. به همین دلیل است که بسیاری از بازیگران بین المللی علاقه مند هستند که آن قسمت ( کردستان ایران) را نیز بسوزانند.

در نتیجه اعتراضات، پلیس اخلاقی منحل شد که مخالفان آن را یک پیروزی بزرگ می دانند. در خیابان های تهران، دختران و زنانی را می توان به صورت دسته جمعی دید که موهای خود را نمی پوشانند. این امر به ویژه در شمال، جایی که بخش های ثروتمند نخبگان زندگی می کنند و همچنین در اطراف دانشگاه، مشهود است. در مناطق جنوبی شهر و جاهای دیگر اینطور نیست. مسئولان معتقدند در این شرایط باید انعطاف نشان داد تا نارضایتی به دلیل تورم و امثال آن به سمت اعتراضات اجتماعی نرود.

تظاهرات کم کم فروکش کرده و زندگی به روال عادی جریان دارد. هر از گاهی تعدادی معترض در اطراف دانشگاه یا مثلاً در میدان تجریش جمع می‌شوند و عصرها گاهی از آپارتمان‌های جوانان می‌توان شعارهایی را شنید. آینده نشان خواهد داد که آیا این اپیزود تلاش ناموفق دیگری برای بی‌ثباتی بود یا آغاز برخی از فرآیندهای جدی‌تر غربی‌سازی جامعه.

ایشا جورکوویچ iša Đurković ، 1971. فارغ التحصیل در رشته فلسفه در دانشکده فلسفه بلگراد در سال 2005 دکترای خود را دریافت کرد. او به عنوان همکار پژوهشی در موسسه مطالعات اروپایی مشغول به کار است. او با نظریه سیاسی و حقوقی، پدیده های فرهنگ عامه و فرآیندهای ادغام اروپا سروکار دارد. وی نویسنده هفت کتاب و تعداد زیادی مقاله علمی است. او از سال 2001 با پولیتیکا همکاری می کند.

https://www.politika.rs/scc/clanak/531190/Pogledi/Teheran-bez-plamena